Σχολή Ξύλινων Πνευστών

Φλάουτο

Φλάουτο (ιταλ. flauto, ελλην. πλαγίαυλος) ονομάζεται κάθε πνευστό, του οποίου ο ήχος προκύπτει από την πρόσκρουση ρεύματος αέρα σε μία λεπτή ακμή. Με την πρόσκρουση δημιουργούνται στρόβιλοι, οι οποίοι διεγείρουν ταλαντώσεις στο σωλήνα αέρα του οργάνου. Οι μεταβολές στο ύψος του παραγόμενου ήχου δημιουργούνται με κλείσιμο και άνοιγμα των οπών που βρίσκονται κατά μήκος του σωλήνα. Ανάλογα με το κράτημα του οργάνου διακρίνουμε το επίμηκες (φλογέρα από το αλβανικό flojere, φλογέρες) και το λοξό φλάουτο (flauto traverso, πλαγίαυλος), τα οποία παρουσιάζονται με πολλές παραλλαγές σε διάφορους πολιτισμούς.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι είδη αυλού χρησιμοποιούσαν ως μουσικό όργανο ήδη άνθρωποι του νεάντερταλ, πριν από περίπου 50.000 χρόνια. Στην αρχαία Ελλάδα αντίστοιχο όργανο ήταν ο διπλός αυλός που απεικονίζεται σε πολλά αγγεία και γλυπτά. Ο πλαγίαυλος απεικονίζεται σε ρωμαϊκά και βυζαντινά γλυπτά, είναι δε διαδεδομένος στη μουσική της Ανατολικής Ασίας (αναφορές ήδη από τον 9ο αιώνα π.Χ.) και της Δυτικής Ευρώπης (αποδεδειγμένα από το 12ο αιώνα μ.Χ.) Η φλογέρα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη δημοτική μουσική της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων. Γερμανοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν φλάουτα από κόκαλα πουλιού και ελεφαντόδοντο, που είναι ηλικίας τουλάχιστον 35.000 ετών και πιθανότατα αποτελούν τα παλαιότερα μουσικά όργανα στον κόσμο.

Από την Αναγέννηση και μετά βεβαιώνουν πολλοί ζωγραφικοί πίνακες την ευρύτερη χρήση του πλαγίαυλου στην Ευρώπη.

Για την ακρίβεια, στη Δυτική Ευρώπη κυριαρχούσε από το μεσαίωνα μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα η φλογέρα. Από αυτή την εποχή και μετά διαδόθηκε ο πλαγίαυλος, ο οποίος και χρησιμοποιείται σήμερα τελειοποιημένος ως όργανο της ορχήστρας. Μέχρι περίπου τα μέσα του 17ου αιώνα ο σωλήνας του πλαγίαυλου ήταν ενιαίος με κυλινδρική διάτρηση. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε, αρχικά στη Γαλλία, ένας τύπος που “σπάει” σε τρία τμήματα (σπαστός πλαγίαυλος 1780), την κεφαλή, το μεσαίο τμήμα και τη βάση. Από αυτά, η κεφαλή είχε κυλινδρική διάτρηση, ενώ τα άλλα μέρη μία αντίστροφη κωνική. Ο λυόμενος τύπος πλαγίαυλου εξυπηρετεί την ακρίβεια στη διάτρηση και τη διόρθωση του ήχου με παρεμβολή μεσαίων τμημάτων διαφορετικού μήκους.

Ο σωλήνας του πλαγίαυλου είχε μέχρι το 17ο αιώνα συνήθως 6 οπές. Τάπες και κλειδιά τοποθετήθηκαν αρχικά από Γάλλους κατασκευαστές με τη δημιουργία του λυόμενου τύπου. Στη διάρκεια του 18ου αιώνα αυξήθηκε ο αριθμός των οπών σε 8 και μετά το 1800 ακόμα περισσότερο. Το 1832 κατασκεύασε ο Th. Boehm ένα πλαγίαυλο με κωνική διάτρηση, στον οποίο οι οπές ήταν διαταγμένες αποκλειστικά με κριτήρια ακουστικά και όχι χειρισμού. Το 1847 ακολούθησε ο κυλινδρικός πλαγίαυλος με κεφαλή παραβολικής διάτρησης και βελτιωμένες τάπες, ο οποίος χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Το αρχικά ξύλινο αυτό όργανο κατασκευαζόταν κάποια εποχή από ελεφαντόδοντο, το 19ο αιώνα και από γυαλί. Από τις αρχές του 20ου αιώνα κατασκευάζονται οι πλαγίαυλοι για χρήση στην ορχήστρα σχεδόν αποκλειστικά από μέταλλο (σύγχρονο σπαστό φλάουτο) – κάποια μοντέλα είναι δε ασημένια ή χρυσά!

Περιγράφοντας την εξέλιξη του φλάουτου και των άλλων οργάνων σ’ αυτή την εφαρμογή είναι πιθανόν να θεωρηθεί ότι τα όργανα της ορχήστρας βελτιώθηκαν σε 3-4 στάδια από μερικούς ικανούς οργανοποιούς και πήραν γρήγορα την τελική μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Στην πραγματικότητα έχουν συμμετάσχει στη διαμόρφωση αυτών των οργάνων στη διάρκεια μισής χιλιετίας εκατοντάδες οργανοποιοί που βελτίωσαν το φλάουτο, καθένας από τους οποίους έχει βελτιώσει τη μία ή την άλλη λεπτομέρεια ή έχει κατασκευάσει ένα εξ αρχής νέο όργανο, το οποίο άλλοι νεότεροι βελτίωσαν αργότερα.

______________________________________________________________________________________________________________________________

Διάρκεια Σπουδών 8 Χρόνια (Ελάχιστος Χρόνος Φοίτησης). *

Οι σχολές κάθε οργάνου είναι διαβαθμισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού σε:

Προκαταρκτική……………………………………………………………………… 1 χρόνο
Κατωτέρα……………………………………………………………………………… 2 χρόνια
Μέση……………………………………………………………………………………. 2 χρόνια
Ανωτέρα……………………………………………………………………………….. 3 χρόνια

Για να εισαχθεί κάποιος σπουδαστής στο Α΄ έτος της Κατωτέρας και πάνω έως και το 2 έτος Ανωτέρας, θα πρέπει να λάβει μέρος στις κατατακτήριες εξετάσεις οι οποίες διεξάγονται μια φορά τον χρόνο, κάθε Οκτώβριο.

Τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση Πτυχίου στο Φλάουτο είναι τα εξής:

Θεωρία I, II, III.
Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V.
Αρμονία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Μουσική Υπαγόρευση (dictée).
Ιστορία Μουσικής
Μορφολογία Μουσικής
Μεταφορά
Ομαδικές Ασκήσεις Πνευστών
Εκ πρώτης όψεως ανάγνωση
Πιάνο (μέχρι Μέση)
Ορχήστρα

Για την απόκτηση Διπλώματος στο Φλάουτο απαιτείται τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτηση μετά από την απόκτηση του Πτυχίου.

* (Δεν επιτρέπεται η φοίτηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του διπλάσιου χρόνου από τον Ελάχιστο Χρόνο που προβλέπει ο νόμος για την κάθε σχολή).

Όμποε

Το Όμποε (ή οξύαυλος) είναι πνευστό μουσικό όργανο με επιστόμιο από διπλή γλωττίδα, εφαρμοσμένη σε έναν εβένινο σωλήνα που φαρδαίνει σε σχήμα καμπάνας και που επάνω του εφαρμόζεται ένα σύστημα μεταλλικών κλειδιών. Το μήκος του είναι 60 εκατοστά και ανήκει στα Ξύλινα Πνευστά. Ο ήχος του είναι εκφραστικός με κάποια μελαγχολική χροιά. Είναι κάπως δύσκολο στον χειρισμό του, κυρίως επειδή χρειάζεται έντονο φύσημα για να περάσει ο αέρας από το λεπτό επιστόμιο, με αποτέλεσμα ο μουσικός να δυσκολεύεται αν δεν γνωρίζει καλά την τεχνική του. Η ονομασία προέρχεται από το γαλλικό haut bois (ψηλό ξύλο) που προσδιόριζε το όργανο αυτό, για να διακρίνεται από το βαθύφωνο της ίδιας οικογένειας Φαγκότο.

____________________________________________________________________________________________________

Διάρκεια Σπουδών 7 Χρόνια (Ελάχιστος Χρόνος Φοίτησης). *

Οι σχολές κάθε οργάνου είναι διαβαθμισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού σε:

Προκαταρκτική……………………………………………………………………… 1 χρόνο
Κατωτέρα……………………………………………………………………………… 1 χρόνο
Μέση……………………………………………………………………………………. 2 χρόνια
Ανωτέρα……………………………………………………………………………….. 3 χρόνια

Τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση Πτυχίου στο Όμποε είναι τα εξής:

Θεωρία I, II, III.
Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V.
Αρμονία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Μουσική Υπαγόρευση (dictée).
Ιστορία Μουσικής
Μορφολογία Μουσικής
Μεταφορά
Ομαδικές Ασκήσεις Πνευστών
Εκ πρώτης όψεως ανάγνωση
Πιάνο (μέχρι Μέση)
Ορχήστρα

Για την απόκτηση Διπλώματος στο Όμποε απαιτείται τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτηση μετά από την απόκτηση του Πτυχίου.

Κλαρινέτο

Clarinet 1 Το κλαρινέτο (ή ευθύαυλος) είναι πνευστό μουσικό όργανο. Στη σημερινή του μορφή εμφανίστηκε το 19ο αιώνα. Το κλαρινέτο κατέχει σήμερα βασική θέση στη συμφωνική ορχήστρα, και ανήκει στην κατηγορία των ξύλινων πνευστών. Πολύ σύνηθες είναι το κλαρινέτο και ως μέλος ορχηστρών της τζαζ. Στην Ελλάδα, όπου επεκράτησε η ονομασία κλαρίνο, αλλά και σε πολλές χώρες των Βαλκανίων, αποτελεί ένα από τα βασικά όργανα της παραδοσιακής μουσικής.

Το κλαρινέτο προήλθε από μετεξέλιξη παλαιότερων παρόμοιων οργάνων. Η βιβλιογραφία αναφέρει ως πρόγονο του κλαρινέτου το γαλλικό πνευστό όργανο σαλυμώ (γαλλ. chalumeau, ετυμολογούμενο από την ελληνική λέξη “κάλαμος”), στο οποίο σταδιακά προστέθηκαν μια σειρά κλειδιά. Βασικό σταθμό αποτελεί η προσθήκη από τον Γερμανό Γιόχαν Κρίστοφ Ντέννερ του κλειδιού δίπλα στην πίσω οπή του οργάνου (στα Ελληνικά λέγεται και “ψυχή”). Ήδη από την αρχή του 19ου αιώνα, το κλαρινέτο, έχοντας μια μορφή πολύ κοντινή στη σημερινή, έχει βρει τη θέση του στη συμφωνική ορχήστρα. Το 1839, ο Γάλλος Υάκινθος Κλοζέ αναδιέταξε τα κλειδιά, φέρνοντας το κλαρινέτο στη μορφή που είναι σήμερα γενικά γνωστό.

Έχει επίμηκες σωληνωτό σχήμα, ενώ στο σώμα του διακρίνονται έξι βασικές οπές μπροστά και μία οπή στην πίσω πλευρά, μοιάζοντας οπτικά με φλογέρα και άλλα αντίστοιχα πνευστά μουσικά όργανα. Επιπλέον όμως, το κλαρινέτο έχει και μια σειρά από μεταλλικά κλειδιά που καλύπτουν ή αποκαλύπτουν άλλες οπές στο σώμα του. Ο ήχος του κλαρινέτου προέρχεται από την παλλόμενη γλωττίδα που βρίσκεται τοποθετημένη στο επιστόμιο στην κορυφή του οργάνου, και στο οποίο στερεώνεται μέσω του σφιγκτήρα.

Το κλαρινέτο διασπάται συνήθως σε πέντε τμήματα και αποθηκεύεται σε βαλιτσάκι σε κομμάτια. Τα τμήματα αυτά του κλαρινέτου ξεκινώντας από την κορυφή, είναι το επιστόμιο, το βαρελάκι, το άνω στέλεχος, το κάτω στέλεχος και η καμπάνα. Το κλαρινέτο κατασκευάζεται από ξύλο, κυρίως Αφρικάνικο έβενο ή τριανταφυλλιά Ονδούρας. Η γλωττίδα, ή στην αργκό των μουσικών καλάμι, κατασκευάζεται από καλάμι, κομμένο σε κατάλληλο πάχος. Σήμερα υπάρχουν στην αγορά και κλαρινέτα από πλαστικό, τα οποία είναι κατάλληλα για εκμάθηση, σε πολύ προσιτότερες τιμές.

Σε ότι αφορά τον τρόπο διάταξης των κλειδιών του οργάνου, διακρίνουμε δύο βασικά συστήματα, το σύστημα Oehler, δημοφιλές στην Αυστρία και τη Γερμανία, το οποίο προτιμάται και στην Ελληνική παραδοσιακή μουσική, και το σύστημα Boehm (του Υ. Κλοζέ) που επικρατεί γενικά στις συμφωνικές ορχήστρες. Υπάρχει πάντως ακόμη και το παλαιότερο σύστημα Albert σε ορισμένα σημεία του κόσμου, όπως στις νότιες περιοχές των ΗΠΑ.

Ο συνδυασμός των καλυπτόμενων και αποκαλυπτόμενων οπών του δίνουν τη δυνατότητα εξαγωγής μιας μεγάλης έκτασης ήχων, πάνω από τρεις οκτάβες, ανάλογα με τις ικανότητες του οργανοπαίκτη. Υπάρχει μια μεγάλη σειρά από κλαρινέτα, διαχωριζόμενα ανάλογα με την τονικότητά τους. Το πιο συνηθισμένο είναι το κλαρινέτο σε Σι♭, το οποίο έχει και την τυπική μορφή και τις διαστάσεις του οργάνου όπως είναι ευρύτερα γνωστό. Αυτά με τον πιο οξύ ήχο παίζουν σε Λα♭, Μι♭ και Ρε. Με μεσαίο τόνο υπάρχουν κλαρινέτα σε Ντο, Σι♭, Σι φυσικό και Λα. Σε πιο χαμηλό τόνο υπάρχουν μπάσα και κόντρα μπάσα κλαρινέτα σε Μι♭ και Σι♭, τα οποία διαφέρουν και στη μορφή τους από τη συνηθισμένη, διαθέτοντας μεγαλύτερο μήκος και καμπάνα.

Η χροιά του οργάνου εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό τόσο από τη δεξιοτεχνία του οργανοπαίκτη, όσο και από την ποιότητα και το υλικό κατασκευής του οργάνου. Το πάχος του επιγλωσσιδίου που χρησιμοποιείται επηρεάζει και αυτό τη χροιά, αλλά κυρίως την ευκολία παιξίματος. Συνήθως οι μαθητευόμενοι χρησιμοποιούν λεπτότερα επιγλωσσίδια, γιατί είναι ευκολότερα στο παίξιμο (αριθμός 1 σε μια κλίμακα 1 έως 5) ενώ οι επαγγελματίες μουσικοί προτιμούν παχύτερα επιγλωσσίδια (μεγαλύτερα από 2,5) γιατί ο ήχος τους είναι πολύ καλύτερος, ιδιαίτερα στις ψηλές νότες.

Από τον αρχαιοελληνικό προπομπό του, τον αυλό, μέχρι το σημερινό κλαρίνο οι ομοιότητές παραμένουν σχεδόν ίδιες ως προς την τεχνική εκτέλεσης και την κατασκευή.^[1] Είναι πασίγνωστο το ειδικό βάρος που έχει το κλαρίνο στη Ελληνική δημοτική μουσική. Είναι πολύ διαδεδομένο σε όλες τις γωνιές της χώρας, ιδιαίτερα δε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά, στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία, χωρίς να λείπει και από την υπόλοιπη επικράτεια. Το κλαρίνο διαδόθηκε εύκολα, λόγω της απόδοσής του και ίσως λόγω και της επιρροής του ως ένα μοντέρνο όργανο κατευθείαν από τις συμφωνικές ορχήστρες της Δύσης.

Σίγουρα όμως το κλαρίνο επικράτησε κυρίως λόγω των μεγάλων του μουσικών ικανοτήτων και του τόσο ταιριαστού στην Ελληνική μουσική ήχου του, που οι Έλληνες αγάπησαν αμέσως. Η έκτασή το διαχωρίζει σαφώς από τα απλούστερα παρόμοια όργανα, όπως η φλογέρα και το σουραύλι, που έχουν σαφώς μικρότερες δυνατότητες. Η “άλωση” της δημοτικής μουσικής από το κλαρίνο ήταν τόσο καθολική, που σήμερα για τους περισσότερους Έλληνες είναι αδιανόητη η αποσύνδεσή της από αυτό.

Το παραδοσιακό κλαρίνο στην Ελλάδα είναι σε κλίμακα Ντο, αλλά ευρέως χρησιμοποιείται και σε Σι♭. Στη Θράκη χρησιμοποιούν και το μεταλλικό κλαρίνο σε Σολ.

Οι Έλληνες οργανοπαίκτες εξέλιξαν την τεχνική του παιξίματος του οργάνου. Η εξέλιξη αυτή ήταν σταδιακή και έχει σήμερα κλείσει έναν πολύ μεγάλο κύκλο, καταλήγοντας σε έναν χαρακτηριστικό και εύκολα αναγνωρίσιμο ήχο, σε ότι αφορά την παραδοσιακή μουσική μας. Η καταγεγραμμένη από τις αρχές του αιώνα δεξιοτεχνία στο παίξιμο του κλαρίνου μαρτυρούν αυτήν την εξέλιξη, ενώ η διάδοσή του είναι ακόμα εξαιρετικά μεγάλη, ακόμα και εκτός της παραδοσιακής Ελληνικής μουσικής.

______________________________________________________________________________________________________________________________

Διάρκεια Σπουδών 8 Χρόνια (Ελάχιστος Χρόνος Φοίτησης). *

Οι σχολές κάθε οργάνου είναι διαβαθμισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού σε:

Προκαταρκτική……………………………………………………………………… 1 χρόν0
Κατωτέρα……………………………………………………………………………… 2 χρόνια
Μέση……………………………………………………………………………………. 2 χρόνια
Ανωτέρα……………………………………………………………………………….. 3 χρόνια

Τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση Πτυχίου στο Κλαρινέτο είναι τα εξής:

Θεωρία I, II, III.
Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V.
Αρμονία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Μουσική Υπαγόρευση (dictée).
Ιστορία Μουσικής
Μορφολογία Μουσικής
Μεταφορά
Ομαδικές Ασκήσεις Πνευστών
Εκ πρώτης όψεως ανάγνωση
Πιάνο (μέχρι Μέση)
Ορχήστρα

Για την απόκτηση Διπλώματος στο Κλαρινέτο απαιτείται τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτηση μετά από την απόκτηση του Πτυχίου.

Φαγκότο

Το φαγκότο (ιταλ. fagotto, ελλην. βαρύαυλος), είναι πνευστό μουσικό όργανο, που ανήκει στην οικογένεια του όμποε. Αναφέρεται για πρώτη φορά στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, ωστόσο η σύγχρονη μορφή του με διπλό σωλήνα συναντάται από τον 17ο αιώνα. Η αξία του αναγνωρίστηκε από μεγάλους κλασικούς μουσικοσυνθέτες κυρίως κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Προήλθε από το παλαιό όργανο με την ονομασία μπομπάρτα μπάσσα. Από το 18ο αιώνα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά ως σόλο όργανο. Στους επόμενους αιώνες υπέστη τροποποιήσεις και αποτέλεσε απαραίτητο μέλος για τις ορχήστρες, λόγω του μεγάλου φάσματος των ηχοχρωμάτων που είναι σε θέση να παραγάγει. Η έκτασή του ξεπερνά τις τρεις οκτάβες και παρουσιάζει ποικιλομορφία στον ήχο του, ο οποίος χαρακτηρίζεται πιο σκοτεινός και μελωδικός στις χαμηλές και μεσαίες νότες και γοερός στις υψηλότερες. Η εύθυμη χροιά του ενέπνευσε αρκετούς συνθέτες να κάνουν χρήση του, με σκοπό να δώσουν κωμική εντύπωση. Παραλλαγή του είναι το κόντρα φαγκότο, ή διπλό φαγκότο, το οποίο είναι μεγαλύτερο σε διαστάσεις, του οποίου ο σωλήνας ξεπερνά συνολικά τα 5 μέτρα, και παίζει μία οκτάβα χαμηλότερα.

Αποτελείται από έναν σωλήνα σε σχήμα κώνου. Έχει διπλή γλωττίδα. Πρόκειται για το δεύτερο πλέον βαθύφωνο από τα ξύλινα πνευστά όργανα της συμφωνικής ορχήστρας, εξ ου και η ονομασία βαρύαυλος, ενώ το πλέον βαθύφωνο είναι το “κόντρα φαγκότο”. Από το όμποε διαφέρει σε βάθος κατά δύο οκτάβες. Το ύψος του φθάνει τα 1,3 μέτρα, ωστόσο το συνολικό μήκος του σωλήνα του, ο οποίος διπλώνεται, εκτείνεται περίπου μέχρι τα 2,5 μέτρα.

Στη σύγχρονη εκδοχή του, το φαγκότο συναντάται με δύο διακριτούς τύπους: τον γερμανικό (ή Heckel) και τον γαλλικό (ή Buffet). Ο πρώτος είναι περισσότερο διαδεδομένος και αποτελείται από πέντε ανοικτές οπές και 24 τάπες. Ο δεύτερος περιλαμβάνει έξι ανοικτές οπές και 22 τάπες.

Αν και τα πρώτα όργανα κατασκευάζονταν από πιο σκληρές ποικιλίες ξύλου, ο σφένδαμος αποτελεί παραδοσιακά το ξύλο που προτιμάται.

_______________________________________________________________________________________________________________________________

Διάρκεια Σπουδών 7 Χρόνια (Ελάχιστος Χρόνος Φοίτησης). *

Οι σχολές κάθε οργάνου είναι διαβαθμισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού σε:

Προκαταρκτική……………………………………………………………………… 1 χρόνο
Κατωτέρα……………………………………………………………………………… 1 χρόνο
Μέση……………………………………………………………………………………. 2 χρόνια
Ανωτέρα……………………………………………………………………………….. 3 χρόνια

Τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση Πτυχίου στο Φαγκότο είναι τα εξής:

Θεωρία I, II, III.
Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V.
Αρμονία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Μουσική Υπαγόρευση (dictée).
Ιστορία Μουσικής
Μορφολογία Μουσικής
Μεταφορά
Ομαδικές Ασκήσεις Πνευστών
Εκ πρώτης όψεως ανάγνωση
Πιάνο (μέχρι Μέση)
Ορχήστρα

Για την απόκτηση Διπλώματος στο Φαγκότο απαιτείται τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτηση μετά από την απόκτηση του Πτυχίου.

Αγγλικό Κόρνο

Το αγγλικό κόρνο ή κορ ανγκλέ είναι ξύλινο πνευστό μουσικό όργανο. Είναι στην πραγματικότητα ένα μεγάλο όμποε (15 πόντους μακρύτερο) με πιο βαθύ ήχο. Είναι και αυτό όργανο με διπλή γλωττίδα, που είναι στερεωμένη πάνω σε έναν κοντό, λυγισμένο συνδετήρα. Ο λυγισμένος συνδετήρας βοηθάει τον εκτελεστή να κρατάει το όργανο σε αναπαυτική θέση για τα χέρια. Έχει τον ίδιο αριθμό οπών και τους ίδιους δακτυλισμούς με το όμποε, έτσι ώστε να μπορεί ο ίδιος εκτελεστής να παίζει εξίσου εύκολα και τα δύο όργανα. Η καμπάνα του έχει βολβοειδές σχήμα, με ένα μάλλον μικρό άνοιγμα, και σε αυτό οφείλεται το χαρακτηριστικό του ηχόχρωμα, που είναι πιο μαλακό, πιο βελούδινο και μελαγχολικό από του όμποε.

Κατά τα φαινόμενα η ονομασία του οργάνου είναι μάλλον παραπλανητική· το αγγλικό κόρνο δεν σχετίζεται ούτε με την Αγγλία, ούτε με το παρώνυμο (γαλλικό) κόρνο της οικογένειας των χάλκινων πνευστών. Αντίθετα, το αγγλικό κόρνο έλκει την καταγωγή του από τη Σιλεσία, όπου περί το 1720 προστέθηκε η βολβοειδής καμπάνα σε ένα άλλο παρόμοιου τύπου όργανο, ένα κυρτού σχήματος όμποε ντα κάτσια. Το εν λόγω πνευστό, όπως και το συγγενικό τενόρο όμποε (γαλλ. taille de hautbois) διαθέτουν ανοιχτή καμπάνα, θυμίζοντας εν πολλοίς μεσαιωνικές αγιογραφίες, όπου απεικονίζονται άγγελοι να παίζουν το λεγόμενο κέρας.

Το αγγελικό κόρνο παραφράστηκε στις γερμανόφωνες χώρες ως engellisches Horn, το οποίο στην καθομιλουμένη των μέσων γερμανικών (Mittelhochdeutsch) σημαίνει εξίσου αγγλικό —εξ’ ου και προέκυψε η καθιερωμένη του ονομασία. Το νεότευκτο όργανο εκτόπισε το όμποε ντα κάτσια (στα ελληνικά κατά λέξη κυνηγετικό όμποε) περί τα 1760, διατηρώντας παράλληλα το βολβοειδές του άκρο.

Η δε θεωρία πως ο όρος anglais είναι παραφθορά της μέσης γαλλικής λέξης anglé (γωνιώδης) έχει προ πολλού καταρριφθεί, καθώς η χρήση του όρου cor anglé δεν απαντάται πριν τον 19ο αιώνα. Το σύγχρονο αγγλικό κόρνο, το οποίο όντως διαθέτει κυρτό (γωνιώδες) επιστόμιο, εμφανίζεται τακτικά σε ορχηστρικές παρτιτούρες από τα μέσα του 18ου αιώνα, συνήθως με το ιταλικό του όνομα corno inglese.

______________________________________________________________________________________________________________________________

Διάρκεια Σπουδών 7 Χρόνια (Ελάχιστος Χρόνος Φοίτησης). *

Οι σχολές κάθε οργάνου είναι διαβαθμισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού σε:

Προκαταρκτική……………………………………………………………………… 1 χρόνο
Κατωτέρα……………………………………………………………………………… 1 χρόνο
Μέση……………………………………………………………………………………. 2 χρόνια
Ανωτέρα……………………………………………………………………………….. 3 χρόνια

Τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση Πτυχίου στο Αγγλικό Κόρνο είναι τα εξής:

Θεωρία I, II, III.
Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V.
Αρμονία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Μουσική Υπαγόρευση (dictée).
Ιστορία Μουσικής
Μορφολογία Μουσικής
Μεταφορά
Ομαδικές Ασκήσεις Πνευστών
Εκ πρώτης όψεως ανάγνωση
Πιάνο (μέχρι Μέση)
Ορχήστρα

Για την απόκτηση Διπλώματος στο Αγγλικό Κόρνο απαιτείται τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτηση μετά από την απόκτηση του Πτυχίου.

Σαξόφωνο

Το σαξόφωνο είναι πνευστό μουσικό όργανο κατασκευασμένο από ορείχαλκο και ανήκει στην οικογένεια των ξύλινων πνευστών γιατί ο ήχος του παράγεται από καλάμι. Έχει στόμιο με γλωττίδα, κωνικό σωλήνα και μηχανισμό κλειδιών. Το πρώτο σαξόφωνο το κατασκεύασε από ξύλο ο ωρολογοποιός Ντεφοντενέλ (Defantenel) στο Λιζιέ. Ο πραγματικός δημιουργός, που έδωσε και το όνομά του στο όργανο, είναι ο Βέλγος Αδόλφος Σαξ (Adolphe Sax). Υπάρχουν επτά είδη σαξοφώνου: σοπρανίνο, σοπράνο, άλτο, τενόρο, βαρύτονο, μπάσο και κόντρα μπάσο. Το σαξόφωνο άργησε να επιβληθεί στην κλασική ορχήστρα αν και το είχαν χρησιμοποιήσει, μεταξύ άλλων, ο Ζωρζ Μπιζέ στην Αρλεζιάνα και ο Ζυλ Μασνέ στο Βέρθερο. Χρησιμοποιείται ακόμη σε στρατιωτικές μπάντες και σε ορχήστρες τζαζ, αλλά και σε άλλα είδη όπως η ρέγκε και η σκα.

Το σαξόφωνο δημιουργήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1840 από τον Αδόλφο Σαξ, ο οποίος ήταν κλαρινετίστας. Είναι άγνωστη η προέλευση της έμπνευσης του Αδόλφου για τη δημιουργία του σαξόφωνου, όμως υπάρχει μια σαφής βεβαιότητα ότι κάποια σημεία του ανταποκρίνονται σε αντίστοιχα σημεία του κλαρίνου και του όμποε. Το επιστόμιο είναι σαν αυτό του κλαρίνου και τα κλειδιά όπως αυτά του όμποε. Ο Σαξ εργάστηκε για πολλά χρόνια στο εργαστήριο του πατέρα του και έφτιαξε 2 κλαρινέτα. Η Ουγγρική/Ρουμάνικη Tarogato η οποία είναι αρκετά παρόμοια με το σοπράνο σαξόφωνο έχει επίσης αναφερθεί ως πιθανή πηγή έμπνευσης. Ωστόσο δεν μπορεί να είναι έτσι γιατί η μοντέρνα Tarogato που έχει στόμιο από καλάμι δεν αναπτύχθηκε μέχρι το 1890, πολύ καιρό μετά την εφεύρεση του σαξόφωνου. Η πιο αληθοφανής εξήγηση, είναι ότι πράγματι ο Σαξ προσπάθησε να δημιουργήσει ένα εντελώς καινούργιο μουσικό όργανο που να ταιριάζει τόσο τονικά όσο και στην τεχνική με την ιδέα που είχε στο μυαλό του, και να έχει ένα νέο επίπεδο ευελιξίας. Αυτό θα εξηγούσε την εκλογή του να ορίσει το όργανο ως η «φωνή του Σαξ».

Το σαξόφωνο χρησιμοποιεί ένα επιστόμιο με ένα μόνο καλαμάκι όπως αυτό του κλαρινέτου, αλλά με μια κενή εσωτερική σωλήνα, κυκλική ή τετράγωνη. Το σώμα του σαξόφωνου είναι κωνικό, δίνοντας του ιδιότητες πιο παρόμοιες με αυτές του όμποε παρά του κλαρινέτου. Παρόλα αυτά, σε αντίθεση με το όμποε του οποίου η σωλήνα είναι ένας ενιαίος κώνος, τα περισσότερα σαξόφωνα έχουν μια καμπύλη στην καμπάνα. Μεταξύ των σαξόφωνων σοπράνο και σοπρανίνο, είναι πιο κοινή η ευθεία παρά η καμπύλη γραμμή, και παρόλο που τα σαξόφωνα άλτο και τενόρο υπάρχουν και σε ευθεία γραμμή, είναι πιο σπάνιο να τα βρεις απ’ ότι σε καμπύλη. Υπάρχει ανάμεσα στους μουσικούς μια συζήτηση για την επίδραση της καμπυλότητας στον ήχο.

Με ένα απλό δακτυλισμό, το μοντέρνο σαξόφωνο θεωρείται ένα εύκολο στην εκμάθηση όργανο, ιδίως όταν προέρχεται από άλλα ξύλινα πνευστά, όμως ακόμα κι έτσι, χρειάζεται αρκετή δουλειά και πρακτική για την επίτευξη ενός χρωματισμένου ήχου και σωστά κουρδισμένου.

Το σαξόφωνο για πολλά χρόνια ήταν θύμα της παρανόησης ότι είναι εύκολο να παιχτεί, γιατί δεν είναι, και είναι πολύ δύσκολο. Αυτό είναι μια λανθασμένη αντίληψη που θα μπορούσε να διορθωθεί με την προσθήκη μιας λέξης: Το σαξόφωνο είναι εύκολο να παιχτεί «λάθος» (Larry Pink).

Τα επιστόμια γίνονται σε μια μεγάλη ποικιλία υλικών, τόσο μεταλλικά όσο και μη μεταλλικά. Τα μη μεταλλικά φτιάχνονται από εβονίτη, πλαστικό ή σκληρό καουτσούκ, ενίοτε ξύλινα και σπάνια από γυαλί. Των μεταλλικών επιστομίων πολλοί περιγράφουν τον ήχο τους ως «λαμπρότερο» από αυτών που δεν είναι μεταλλικά. Ορισμένοι μουσικοί θεωρούν ότι τα πλαστικά δεν παράγουν καλό ήχο. Άλλοι σαξοφωνίστες ισχυρίζονται ότι το υλικό έχει μικρό αντίκτυπο στον ήχο, αν έχει, και ότι είναι οι φυσικές διαστάσεις που δίνουν στο επιστόμιο το ηχόχρωμα του. Η τζαζ και η δημοφιλής – λαϊκή μουσική που παίζουν οι σαξοφωνίστες, συχνά γίνεται με ανοιχτά επιστόμια. Είναι κατάλληλα ώστε η οροφή του επιστομίου να βρίσκεται πιο κοντά στο στέλεχος δημιουργώντας έτσι ταχύτερη ροή του αέρα. Αυτό παράγει ένα πιο σαφές ήχο, που συντομεύει τις αποστάσεις σε μια μεγάλη μπάντα ή ανάμεσα σε ενισχυμένα όργανα. Αν και το μεγάλο άνοιγμα και ο ήχος που προκύπτει συνήθως συνδέεται με το μεταλλικό επιστόμιο, κάθε επιστόμιο μπορεί να έχει ένα. Με αυτό τον τρόπο επιτρέπεται μεγαλύτερη ευελιξία στο κούρδισμα, επιτρέποντας επιπτώσεις όπως η κάμψη, κοινή σε τζαζ και ροκ. Οι κλασικοί καλλιτέχνες τείνουν να επιλέγουν επιστόμια με στενό άνοιγμα και χαμηλή σωλήνα, που παράγουν ήχο πιο σταθερό και σκοτεινό.

Όπως και τα κλαρινέτα, τα σαξόφωνα χρησιμοποιούν ένα και μοναδικό καλαμάκι, το οποίο όμως γενικά είναι πλατύτερο και μικρότερο από του κλαρινέτου. Η σκληρότητα μετριέται συνήθως (αν και όχι πάντα) χρησιμοποιώντας μια αριθμητική κλίμακα που κυμαίνεται από 1-4. Το 4 είναι το πιο δύσκολο και το 1 το πιο ήπιο. Εξαίρεση αποτελεί το βαρύτονο σαξόφωνο του οποίου ο αριθμός έφτασε το 5.

Το σαξόφωνο αρχικά πατενταρίστηκε ως δύο οικογένειες που περιελάμβανε η κάθε μια από επτά όργανα. Η ορχηστρική οικογένεια αποτελείτο από επτά όργανα σε τονισμό ντο και φα, και η οικογένεια της «στρατιωτικής ζώνης» σε μι ύφεση και σι ύφεση. Κάθε οικογένεια αποτελούταν από ένα σοπρανίνο, ένα σοπράνο, ένα άλτο, ένα τενόρο, ένα βαρύτονο, ένα μπάσο και ένα κοντραμπάσο, αν και μερικά από αυτά δεν είχαν ποτέ παραχθεί. Ο Σαξ σχεδίασε επίσης ένα υπό-κοντραμπάσο αλλά ποτέ δεν το πραγματοποίησε.

______________________________________________________________________________________________________________________________

Διάρκεια Σπουδών 8-13 Χρόνια (Ελάχιστος Χρόνος Φοίτησης). *

Οι σχολές κάθε οργάνου είναι διαβαθμισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού σε:

Προκαταρκτική……………………………………………………………………… 1 – 2 χρόνια
Κατωτέρα……………………………………………………………………………… 2 – 3 χρόνια
Μέση……………………………………………………………………………………. 2 – 3 χρόνια
Ανωτέρα……………………………………………………………………………….. 3 – 5 χρόνια

Για να εισαχθεί κάποιος σπουδαστής στο Β΄ έτος της Προκαταρκτικής και πάνω έως και το 2 έτος Ανωτέρας, θα πρέπει να λάβει μέρος στις κατατακτήριες εξετάσεις οι οποίες διεξάγονται μια φορά τον χρόνο, κάθε Οκτώβριο.

Τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση Πτυχίου στο Σαξόφωνο είναι τα εξής:

Θεωρία I, II, III.
Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V.
Αρμονία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Μουσική Υπαγόρευση (dictée).
Ιστορία Μουσικής
Μορφολογία Μουσικής
Μεταφορά
Ομαδικές Ασκήσεις Πνευστών
Εκ πρώτης όψεως ανάγνωση
Πιάνο (μέχρι Μέση)
Ορχήστρα

Για την απόκτηση Διπλώματος στο Σαξόφωνο απαιτείται τουλάχιστον 2 χρόνια φοίτηση μετά από την απόκτηση του Πτυχίου.